Modułowa konstrukcja otwiera nowe możliwości
Polski sektor kosmiczny zyskuje nowe narzędzie do prowadzenia zaawansowanych badań w przestrzeni kosmicznej. Platforma SPARK, opracowywana przez Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa, stanowi odpowiedź na rosnące potrzeby elastycznych i ekonomicznych rozwiązań kosmicznych. Jej modułowa architektura pozwala na szybkie dostosowanie do różnorodnych misji naukowych i komercyjnych.
Niewielkie rozmiary satelity – zaledwie trzy moduły o wymiarach 10×10×30 cm – nie oznaczają ograniczonej funkcjonalności. Wręcz przeciwnie! W tej kompaktowej przestrzeni inżynierowie zmieścili kompletny zestaw systemów niezbędnych do autonomicznej pracy na orbicie. Redundantność wszystkich kluczowych komponentów zapewnia niezawodność działania w ekstremalnych warunkach kosmicznych.
Projekt potrwa 30 miesięcy. Każde urządzenie na pokładzie musi być redundantne – podkreśla Przemysław Sitnik, lider projektu z Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa.
To właśnie ta wszechstronność czyni SPARK-a wyjątkowym. Platforma może pomieścić tysiące różnych eksperymentów podczas kolejnych misji, co otwiera nieograniczone możliwości badawcze dla polskich uczelni i instytucji naukowych.
Zaawansowane systemy pokładowe gwarantują niezawodność
Serce platformy SPARK stanowią dwa komputery pokładowe bazujące na sprawdzonych rozwiązaniach z projektu OBC-K1. System zasilania składa się z baterii i paneli słonecznych, zapewniając ciągłość pracy podczas przejścia przez cień Ziemi. Niezależne instalacje komunikacji radiowej umożliwiają stały kontakt z centrum kontroli misji.
Szczególnie interesujące jest zastosowanie różnych poziomów odporności na promieniowanie kosmiczne. Inżynierowie przewidzieli możliwość wykorzystania komponentów COTS, RAD-tolerant oraz RAD-hard w zależności od specyfiki misji. Ta elastyczność pozwala na optymalizację kosztów bez kompromisów w zakresie niezawodności.
System korekcji toru lotu oraz zestaw czujników zapewniają precyzyjną kontrolę pozycji i orientacji satelity. Autorskie rozwiązania komunikacji radiowej, opracowane przez zespół Łukasiewicza, wydłużają okno łączności z kilku do kilkunastu minut. To znaczący postęp w porównaniu z dotychczasowymi standardami.
Warto zauważyć, że zarządzanie energią w urządzeniach elektronicznych stanowi kluczowe wyzwanie również w technologiach ziemskich, a doświadczenia z projektów kosmicznych często znajdują zastosowanie w codziennych aplikacjach.
Przemysł kosmiczny dynamicznie się rozwija
Liczby mówią same za siebie – w 2024 roku na orbitę trafiło ponad 2800 satelitów, dwukrotnie więcej niż cztery lata wcześniej. Branża kosmiczna rozwija się trzykrotnie szybciej od największych światowych gospodarek, a globalne wydatki sięgnęły 130 miliardów dolarów rocznie.
Polska aktywnie włącza się w ten wyścig technologiczny. Misja Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej stanowi spektakularny przykład naszych ambicji kosmicznych. Ale to nie koniec – projekty takie jak SPARK pokazują, że mamy kompetencje do samodzielnego projektowania i budowy zaawansowanych systemów kosmicznych.
Ekonomiczny aspekt inwestycji w sektor kosmiczny jest niezwykle atrakcyjny. Każde euro zainwestowane w tę branżę przynosi od 3 do 6 euro zwrotu dla gospodarki. To lepszy wskaźnik niż większość tradycyjnych inwestycji! Historia programu Apollo pokazuje, jak inwestycje kosmiczne przekładają się na innowacje w życiu codziennym:
• Rzepu i patelnie teflonowe
• Czujniki dymu i folia NRC
• Tomografia komputerowa
• Ponad 1800 innych wynalazków
Współpraca instytutów zapewnia kompleksowe rozwiązania
Projekt SPARK nie byłby możliwy bez współpracy różnych instytutów Sieci Badawczej Łukasiewicz. Każdy wnosi unikalne kompetencje do wspólnego przedsięwzięcia. Łukasiewicz – PIAP, znany z udziału w budowie łazika dla Europejskiej Agencji Kosmicznej, odpowiada za dobór i kwalifikację ładunków eksperymentalnych.
Łukasiewicz – Instytut Metali Nieżelaznych specjalizuje się w produkcji zaawansowanych systemów bateryjnych. To kluczowe dla misji kosmicznych, gdzie niezawodność zasilania decyduje o sukcesie całego przedsięwzięcia. Podobnie jak podstawowe funkcje komputerowe wymagają stabilnego zasilania, systemy kosmiczne muszą działać bezawaryjnie przez całą długość misji.
Kompletne zaplecze technologiczne obejmuje wszystkie etapy produkcji – od druku 3D przez laboratoria kosmiczne po jedną z największych w Europie Środkowej komór termiczno-próżniowych. W tej komorze TVAC symulowane są ekstremalne warunki panujące w przestrzeni kosmicznej, co pozwala na dokładne przetestowanie wszystkich komponentów przed startem.
Planowane uruchomienie nanosatelity SPARK na orbitę okołoziemską nastąpi najpóźniej jesienią 2027 roku. Już teraz kilka podmiotów wyraziło zainteresowanie wykorzystaniem możliwości badawczych oferowanych przez tę innowacyjną platformę. To obiecujący znak dla przyszłości polskiego sektora kosmicznego!
Źródło: Pap.pl
